29/12/2008
Турция е изправена пред възможна "злополука" с ЕС следващата година, ако кипърският въпрос не бъде решен преди септември.
От Айхан Шимшек за Southeast European Times – 29/12/08
 Кипър е разделен по етнически признак от 1974 г., когато турските войски нахлуват там в отговор на преврат, подкрепен от Атина, целящ обединението на острова с Гърция. [Гети Имиджис] |
Турция изрази нетърпение по отношение на бавния напредък в мирните преговори между кипърските гърци и кипърските турци и призова за спешно решаване на съществуващия от десетилетия проблем.
В четвъртък (18 декември) турският външен министър Али Бабакан се срещна със специалния съветник на Генералния секретар на ООН за Кипър Александър Даунър, който бе на посещение в Анкара. Бабакан разкритикува администрацията на кипърските гърци заради застоя в преговорите, поиска от Даунър времева рамка и призова ООН да поеме инициативата в области, в които двете страни не могат сами да преодолеят различията си.
Анкара имо основателна причина за тревога, тъй като липсата на споразумение може да навреди много на кандидатурата на Турция за членство в ЕС. Страната е под силен натиск да нормализира отношенията си с Никозия. ЕС е поставил краен срок 2009 г. на Турция да отвори пристанищата и летищата си за кипърските гърци, а Брюксел може да поиска прекратяване на преговорите за членство, ако това не се случи.
Последното голямо усилие за обединение на острова бе направено през 2004 г. План за решаване на проблема, подкрепен от международната общност и спонсориран от тогавашния Генерален секретар на ООН Кофи Анан бе обсъден от лидерите на кипърските турци и кипърските гърци и бе гласуван на отделни референдуми в двете части на острова. Планът трябваше да бъде одобрен от двете страни на референдумите. Точно преди гласуването обаче администрацията на кипърските гърци се противопостави на плана с аргументите, че били включени неприемливи концесии. Кипърските гърци тогава го отхвърлиха с преобладаващо мнозинство, докато кипърските турци го одобриха.
 Лидерът на кипърските турци Мехмет Али Талат (вдясно) заедно с премиера на Турция Реджеп Тайип Ердоган. [Гети Имиджис] |
После Кипър влезе в ЕС, като правителството на Никозия представляваше целия остров и кипърските турци бяха напълно изолирани. Брюксел желае Турция да признае Република Кипър, но идеята бе отхвърлена от турските лидери, които настояват, че ще признаят само нова партньорска държава, която да бъде създадена в резултат на мирни преговори. Като членка на ЕС Република Кипър има право на вето и следователно и на мнение по въпроса за кандидатурата на Турция.
Изискването Турция да отвори пристанищата си за кипърските гърци е част от митническия съюз, създаден с блока през 1995 г. Турция обаче постави условието блока да предприеме стъпки за облекчаване на изолацията на кипърските турци, чиято република няма никакъв международен статут. Европейската комисия (ЕК) ще разгледа ситуацията преди следващия септември и може да предложи пълно прекратяване на преговорите.
Понастоящем осем от 35-те глави по присъединяването вече са замразени заради спора за Кипър. Тази седмица Никозия блокира отварянето на още една ключова глава - за енергетиката - поради неотдавнашния спор за проучване за нефт в спорен континентален шелф.
Дипломати и анализатори смятат, че съществува голям риск от криза. Във всекидневника "Реферанс", коментаторът по външна политика Барчин Уинанч предполага, че кипърските гърци играят игра на опасни политически маневри, смятайки, че "колкото повече време минава, толкова повече отстъпки ще получат от Турция през 2009 г."
"Това са погрешни изчисления," добавя Инанч и подчертава, че тази мярка по-вероятно ще доведе до замразяване на кандидатурата на Турция за членство в ЕС. Правителството на премиера Реджеп Тайип Ердоган вече е изгубил голяма част от първоначалния си ентусиазъм за членство в ЕС, докато блокът е затънал в собствените си вътрешни проблеми, добавя тя.
 Деметрис Христофиас спечели последния кръг от преговорите в управляваната от гърци част на Кипър, като обеща по време на кампанията си да съживи мирния процес. [Гети Имиджис] |
В доклад, озаглавен "Турция и Европа: Решаваща година", Международната кризисна група (МКГ) също изрази безпокойство.
"И двете страни трябва да си припомнят колко много трябва да получат една от друга и да действат бързо на няколко фронта, за да преодолеят низходящата тенденция, преди едната или другата да е прекъснала преговорите, които тогава може да окажат невъзможни за подновяване", се казва накрая в доклада.
Според мозъчен тръст със седалище в Брюксел ЕС трябва да подчертава твърдо и често, че Турция може да постигне пълно членство, когато е изпълнила всички критерии. Блокът "трябва да отстрани неофициалните пречки за скрининга и отварянето на преговорните глави", се казва в доклада и се призовава Брюксел да упражни по-голямо позитивно влияние.
"ЕС трябва да прояви по-голям безпристрастен интерес към преговорите за решаване на кипърския проблем; да изпрати високопоставени официални представители, които да се срещнат с лидерите и на двете общности в техните офиси на острова; да проявят готовност да окажат финансова помощ за постигането на решение; и да обмислят отлагането на проучването за нефт в спорните териториални води, докато се водят преговорите", се казва в доклада. Същевременно, Турция трябва да поеме отговорност за решение, да използва момента за постигането му и да избягва военноморска интервенция за спиране на проучванията за нефт във водите, към които или Гърция или Република Кипър предявяват претенции.
Престижният мозъчен тръст също призовава правителството на Турция да се ангажира отново с реформи на най-високо ниво на изпълнителната власт, изисквани от ЕС ; незабавно да одобри и да започне осъществяването на проекта на Националната програма за приемане на Основния закон на ЕС; и да възстанови доверието и сътрудничеството между парламентарните партии.
-
Kıbrıs meselesi, Türkiye’nin AB sürecinde engel teşkil edebilir
29/12/2008
Kıbrıs meselesi Eylül ayına kadar çözümlenemediği takdirde Türkiye, önümüzdeki yıl AB sürecinde olası bir “yol kazası” ile karşı karşıya kalabilir.
Ayhan Şimşek, Southeast European Times için yazdı – 29/12/08
Kıbrıs, adanın Yunanistan ile birleştirilmesini amaçlayan, Atina destekli bir darbeye tepki olarak Türk ordusunun girdiği 1974 yılından bu yana, etnik olarak bölünmüş durumda. [Getty Images] |
Kıbrıs Türk ve Rum kesimleri arasındaki barış görüşmelerinin yavaş ilerlemesinden rahatsızlık duyduğunu belirten Türkiye, on yıllardır sürmekte olan sorunun bir an önce çözülmesini istiyor.
18 Aralık Perşembe günü, Türkiye Dışişleri Bakanı Ali Babacan, Ankara’yı ziyaret eden BM Genel Sekreterliği Kıbrıs özel danışmanı Alexander Downer ile biraraya geldi. Kıbrıs Rum kesimini, süreci engelledikleri gerekçesiyle eleştiren Babacan, Downer’dan bir zaman çerçevesi talep etti ve BM’nin, tarafların tek başlarına aşamadıkları farklılıklar konusunda inisiyatifi eline almasını istedi.
Ankara'nın endişelenmek için geçerli bir sebebi var, zira tarafların anlaşmaya varamaması, Türkiye’nin AB üyeliği süreci açısından büyük sorunlar doğurabilir. Ülke, Lefkoşe ile ilişkilerini düzeltmesi yönünde yoğun bir baskı ile karşı karşıya. AB, Türkiye’ye, liman ve havaalanlarını Kıbrıslı Rumlara açması için 2009’a kadar süre verdi ve bu gerçekleşmediği takdirde, Brüksel üyelik görüşmelerinin askıya alınmasını talep edebilir.
Adanın yeniden birleştirilmesine yönelik önemli gayretlerin sonuncusu da 2004 yılında başarısızlıkla sonuçlandı. Dönemin BM Genel Sekreteri Kofi Annan tarafından ortaya atılan ve uluslararası düzeyde desteklenen bir uzlaşma planı, Kıbrıslı Türk ve Rum liderler tarafından masaya yatırıldı ve adanın her iki kesiminde de ayrı ayrı referanduma sunuldu. Planın her iki kesim tarafından da referandumla kabul edilmesi gerekiyordu. Fakat Kıbrıs Rum yönetimi, referandumun hemen öncesinde plan kapsamında kendilerinden kabul edilemez tavizler verilmesinin istendiğini öne sürerek karşı tavır aldı. Kıbrıslı Türkler plana yeşil ışık yaksa da, Kıbrıs Rum kesiminden ezici bir çoğunlukla red oyu çıktı.
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat (sağda), Türkiye başbakanı Recep Tayyip Erdoğan ile birlikte poz veriyor. [Getty Images] |
Sonrasında, Lefkoşe hükümeti adanın tamamını temsil etmek üzere Kıbrıs AB’ye katılırken, Kıbrıslı Türkler fiilen bu çerçevenin dışında bırakıldı. Brüksel, Türkiye’nin Kıbrıs Rum Kesimi'ni tanımasını istiyor, fakat bu fikir, yalnızca barış görüşmeleri sonucunda kurulacak yeni bir ortak devleti tanıyacakları konusunda ısrar eden Türk liderler tarafından reddediliyor. Kıbrıs Rum Kesimi, bir AB üyesi olarak veto yetkisine ve dolayısıyla da Türkiye’nin AB üyeliği konusunda söz hakkına sahip bulunuyor.
Türkiye’nin limanlarını Kıbrıslı Rumlara açması koşulu, 1995 yılında blok ile imzalanan bir gümrük birliği çerçevesinde yer alıyor. Fakat Türkiye, limanların açılmasını, ada yönetiminden ayrılarak kurdukları cumhuriyet uluslararası alanda tanınmayan Kıbrıslı Türklere yönelik tecrit politikasının yumuşatılması şartına bağlıyor. Önümüzdeki Eylül ayına kadar durumu değerlendirecek olan Avrupa Komisyonu (AK), görüşmelerin tamamen askıya alınmasını önerebilir.
Şu anda 35 katılım başlığından sekiz tanesi, Kıbrıs meselesi nedeniyle beklemede. Bu hafta ise Lefkoşe, kısa bir süre önce tartışmalı bir deniz sahanlığında petrol aranması ile ilgili olarak yaşanan anlaşmazlığı öne sürerek, önemli bir başlık olan enerji konusunun açılmasını engelledi.
Diplomatlar ve analistler, ortada ciddi bir kriz riski olduğunu düşünüyor. Referans gazetesinde yazan kıdemli dış siyaset yorumcusu Barçın Yinanç, Kıbrıs Rum kesiminin, “ne kadar çok zaman geçerse, 2009’da Türkiye'den o kadar çok taviz alacağını” hesaplayarak tehlikeli bir oyun oynadığını belirtiyor.
“Bu yanlış bir hesap”, diyen Yinanç, bu oyunun muhtemel sonucunun, Türkiye'nin AB sürecinin dondurulması olacağını söylüyor. AB’nin kendi iç sorunlarına gömüldüğü süreçte, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın hükümetinin, üyelik konusundaki ilk hevesinin büyük bir bölümünü zaten kaybettiğini belirtiyor.
Kıbrıs Rum kesiminde yapılan son seçimleri, seçim kampanyası kapsamında barış sürecini yeniden canlandırma sözü veren Dimitris Hristofyas kazandı. [Getty Images] |
“Türkiye ve Avrupa: Karar Yılı” başlıklı raporunda, Uluslararası Kriz Grubu (ICG) da uyarıda bulunuyor.
Raporda, "Her iki taraf da, birbirlerinden elde edebilecekleri ne kadar çok kazanç olduğunu hatırlamalı ve taraflardan biri ya da diğeri görüşmelere son vermeden, pek çok konuda hızlı bir şekilde yol almalıdır, zira görüşmeler çıkmaza girdiği takdirde bir daha asla yeniden başlayamayabilir", deniliyor.
Brüksel merkezli düşünce grubuna göre, AB, Türkiye’nin tüm kirterleri yerine getirdiği takdirde tam üyelik hakkı kazanabileceğini sık sık ve kararlı bir şekilde belirtmeli. Brüksel’in daha güçlü bir pozitif etki kurmasının önerildiği raporda, AB'nin "müzakere başlıklarının incelenmesi ve açılması konusundaki gayrıresmi engelleri kaldırması isteniyor.
“AB, Kıbrıs barış görüşmeleri konusuna daha büyük önemle ve tarafsız olarak eğilmeli, adada yaşayan her iki toplumun da liderlerini makamlarında ziyaret etmek üzere kıdemli yetkililer göndermeli, çözüm için finans desteği sağlamaya hazır olduklarının altını çizmeli ve tartışmalı kara sularında petrol arama faaliyetlerinin görüşme sürecinde ertelenmesi fikrini dikkate almalıdır”, sözlerine yer verilen raporda, Türkiye'nin çözüm için sorumluluk alması, uzlaşma sürecinin hızlandırması ve Yunanistan veya Kıbrıs Rum Kesimi tarafından üzerinde hak iddia edilen sularda yapılacak olan petrol arama çalışmalarını durdurmak için deniz yoluyla askeri müdahale yapılmasını engellemesi gerektiği belirtiliyor.
Saygın düşünce grubu ayrıca, Türkiye hükümetinin, AB’ye uyum reformları ile ilgili sürece en yüksek yönetim düzeyinde kararlılıkla devam etmesini, AB Mevzuatının Kabulüne İlişkin Ulusal Program taslağını bir an önce kabul edip uygulamaya koymasını ve meclisteki partiler arasında güven ve işbirliği ortamını yeniden sağlamasını istiyor.
-
Cyprus problem may block Turkey's EU bid
29/12/2008
Turkey faces a possible "train crash" with the EU next year unless the Cyprus issue is settled before September.
By Ayhan Simsek for Southeast European Times – 29/12/08
Cyprus has been partitioned along ethnic lines since 1974, when Turkish troops invaded in response to an Athens-backed coup aimed at uniting the island with Greece. [Getty Images] |
Turkey has expressed unease with the slow progress in peace talks between the Greek and Turkish Cypriots and is calling for an urgent solution to the decades-long problem.
On Thursday (December 18th), Turkish Foreign Minister Ali Babacan met with the UN Secretary General's special adviser for Cyprus, Alexander Downer, who was visiting Ankara. Babacan criticised the Greek Cypriot administration for stalling, asked Downer for a time frame, and urged the UN to take the initiative in areas where the two sides cannot bridge their differences alone.
Ankara has good reason to be concerned, because lack of an agreement could spell big trouble for Turkey's EU bid. The country is under intense pressure to normalize relations with Nicosia. The EU has set a 2009 deadline for Turkey to open its ports and airports to the Greek Cypriots, and Brussels may ask for the suspension of membership talks if this does not happen.
The last major effort to reunite the island fell through in 2004. An internationally backed settlement plan, sponsored by then UN Secretary General Kofi Annan, was negotiated by the Turkish and the Greek Cypriot leaders and brought to separate referendums in both parts of the island. The plan had to be endorsed by both sides in twin referenda. Just ahead of the vote, however, the Greek Cypriot administration turned against the plan, saying unacceptable concessions had been introduced. Greek Cypriots then rejected it by an overwhelming margin, although Turkish Cypriots gave it the green light.
Turkish Cypriot leader Mehmet Ali Talat (right) poses with the prime minister of Turkey, Recep Tayyip Erdogan. [Getty Images] |
Cyprus then entered the EU with the government in Nicosia representing the entire island, and the Turkish Cypriots were effectively shut out. Brussels wants Turkey to extend recognition to the Republic of Cyprus, but the idea has been rejected by Turkish leaders, who insist they will only recognise a new partnership state that would be established as a result of peace talks. As an EU member, the Republic of Cyprus has veto power and thus a say over the course of Turkey's bid.
The requirement for Turkey to open its ports to Greek Cypriots is part of a customs union signed with the bloc in 1995. Turkey, however, made such a move conditional on the bloc taking steps to ease the isolation of Turkish Cypriots, whose breakaway republic has no international status. The European Commission (EC) will review the situation before next September and may suggest total suspension of the talks.
Currently, eight out of of 35 accession chapters are already on ice due to the Cyprus dispute. This week, Nicosia blocked opening of another key chapter -- energy -- due to a recent controversy over oil exploration in a disputed sea shelf region.
Diplomats and analysts see a strong risk of crisis. Writing in the daily Referans , senior foreign policy commentator Barçin Yinanç suggests the Greek Cypriot side is playing a game of brinksmanship, calculating that "the more time is consumed, the more concessions it would get from Turkey in 2009".
"This is a miscalculation," Yinanc adds, saying that the more likely result is a freeze on Turkey's EU bid. Prime Minister Recep Tayyip Erdogan's governmet has already lost much of its initial enthusiasm towards the EU, while the bloc is mired in its own domestic problems, she explains.
Demetrios Christofias won the last round of elections in the Greek-run part of Cyprus, campaigning on a pledge to revitalize the peace process. [Getty Images] |
In a report titled "Turkey and Europe: The Decisive Year Ahead", the International Crisis Group (ICG) also sounds the alarm.
"Both sides need to recall how much they have to gain from each other and move quickly on several fronts to break out of this downward spiral before one or the other breaks off the negotiations, which could then well prove impossible to start again," the report concludes.
According to the Brussels based think-tank, the EU should reassert firmly and often that Turkey can achieve full membership when it has fulfilled all criteria. The bloc "should lift unofficial blocks on the screening and opening of negotiating chapters," the report says, urging Brussels to exert a greater positive influence.
"The EU should take a greater, even-handed interest in Cyprus settlement talks; send senior officials to visit both community leaders in their offices on the island; underline willingness to give financial support for a solution; and consider delaying oil exploration in contested territorial waters while talks are under way, the report says. At the same time, it adds, Turkey must take responsibility for a solution, sustain momentum for reaching a settlement, and avoid navy intervention designed to halt oil exploration in waters claimed either by Greece or the Republic of Cyprus.
The prestigious think-tank is also urging Turkey's government to recommit to EU-compliant reforms at the highest executive level; immediately approve and begin implementation of the draft National Program for Adopting the EU Body of Law; and re-establish trust and co-operation among parliamentary parties.
Няма коментари:
Публикуване на коментар